بیانیهٔ محکومیت مرگ مشکوک خسرو علیکردی و سرکوب مدافعان حقوق بشر
ما ضمن ابراز تأسف عمیق از مرگ مشکوک زنده یاد خسرو علیکردی، وکیل برجستهٔ حقوق بشر و مدافع بازداشتشدگان اعتراضات سراسری «زن، زندگی، آزادی»، این واقعه را محکوم میکنیم و خواستار تحقیق شفاف و مستقل در مورد آن هستیم. خسرو علیکردی در ۶ دسامبر ۲۰۲۵ در دفتر کارش در مشهد درگذشت و مقامات رسمی علت مرگ را «سکتهٔ قلبی» اعلام کردند.
با این حال، همکاران، خانواده و بیش از ۸۰ وکیل دادگستری در ایران با انتشار بیانیهای رسمی خواستار شفافسازی کامل و بررسی مستقل علل مرگ او شدهاند، چرا که وی بارها تحت فشار، تهدید، بازداشت و محرومیت از وکالت قرار گرفته بود و نماینده حقوق بازداشتشدگان و خانوادههای دادخواه بود. این جمع از وکلا ضمن همبستگی با خانوادهٔ او بر ضرورت ایجاد فضای امن برای حقیقتیابی و حمایت از حقوق قانونی خانواده تأکید کردهاند.
ما قویاً نگران ادامهٔ الگوی اعمال فشار، خشونت و تهدید علیه مدافعان حقوق بشر در ایران هستیم. اعمال نظارت شدید امنیتی، ممانعت از حضور در مراسم یادبود و احضار اعضای خانواده توسط دستگاه قضایی، بخشی از این الگوست که بیاعتمادی عمومی نسبت به روندهای قضائی و اجرائی را تشدید میکند.
همزمان با این رویداد تأسفآور، ما بازداشت خشونتآمیز مدافعان حقوق بشر را که در مراسم یادبود آقای علیکردی حضور داشتند، از جمله نرگس محمدی، برندهٔ جایزه صلح نوبل ۲۰۲۳، سپیده قلیان، و حداقل ۳۱ تن دیگر در این مراسم را محکوم میکنیم.
گزارشهای معتبر و مستقل تأیید کردهاند که این افراد به دلیل شرکت در مراسمی مسالمتآمیز در شهر مشهد با هدف ادای احترام دستگیر شدهاند و نهادهای بینالمللی از جمله کمیتهٔ نوبل نروژ و سازمانهای حقوق بشری خواستار آزادی فوری و تضمین سلامت آنان شدهاند. (Reuters)
ما این اقدامات را نقض آشکار حقوق مدنی و سیاسی میدانیم، از جمله حق آزادی تجمعات مسالمتآمیز، حق مشارکت در مراسم فرهنگی و مذهبی، و حق دسترسی به عدالت مستقل و بیطرف، که در اعلامیهٔ جهانی حقوق بشر و میثاقهای بینالمللی تصریح شدهاند.
بر این اساس، ما خواستار موارد ذیل هستیم:
- تحقیق مستقل، بیطرف و شفاف پیرامون علل مرگ خسرو علیکردی با مشارکت نهادهای بینالمللی ذیربط، از جمله گزارشگران ویژهٔ سازمان ملل و کمیتههای حقوق بشر، و انتشار عمومی نتایج آن برای جلوگیری از تردید و تشویش عمومی.
- آزادی فوری و بیقید وشرط تمامی بازداشتشدگان مراسم یادبود علیکردی و تمام فعالان حقوق بشر که بهصورت خودسرانه بازداشت شدهاند.
- تضمین امنیت و حقوق قانونی خانوادهٔ علیکردی، وکلای مستقل و مدافعان حقوق بشر در ایران، بدون تهدید، ارعاب یا پیگرد قضایی بهدلیل اعمال مسالمتآمیز حقوق مدنی.
- دعوت از نهادهای بینالمللی حقوق بشری و دولتهای مدافع حقوق بشر برای پیگیری این موارد و اعمال سازوکارهای لازم در برابر نقضهای مکرر حقوق بشر در ایران.
این بیانیه در حمایت از عدالت، شفافیت و کرامت انسانی صادر میشود و از جامعهٔ جهانی و رسانهها میخواهد که توجه و پشتیبانی خود را از احقاق حقوق مدافعان حقوق بشر در ایران افزایش دهند.
سخنگوی جامعهٔ دفاع از حقوق بشر در ایران – اتریش
وین – ۲۳ آذر ۱۴۰۴ / ۱۴ دسامبر ۲۰۲۵