در نهایت تأسف، شاهد موج جدیدی از “افغان ستیزی” در کشور و جامعه ایران هستیم

افزایش شمار مهاجران افغانستانی در ایران پس از قدرت گرفتن مجدد گروه طالبان، وضعیت  بحرانی اقتصادی در ایران، بی‌کاری مزمن، فقدان مشروعیت سیاسی حکومت و انباشت مشکلات اجتماعی حاکم بر کشور، تلاش حکومت و برخی گروه‌های مخالفان اش برای بهره‌برداری از احساسات مردم علیه افغانستانی ها در راستای منافع خود، باعث رشد کم سابقه «افغان‌هراسی» در ایران طی ماه‌های اخیر شده است.

طبق  گزارش آژانس پناهندگان سازمان ملل که به تأیید احمد وحیدی وزیر کشور دولت رئیسی نیز رسیده، شمار شهروندان افغانستانی که در ایران زندگی می‌کنند، اخیراً به حدود 5 میلیون نفر برآورد شده است. این رقم تقریبا معادل 5.8 درصد   کنونی جمعیت ایران به شمار می‌رود. وزیر آموزش و پرورش ایران نیز در  تائید این مورد، اوایل مهرماه از تحصیل 600 هزار دانش آموز تبعه خارجی در مدارس این کشور خبر داد. بنا براین، ادعاهایی که در برخی از شبکه‌های اجتماعی، درباره حضور 10 تا 15 میلیون شهروند افغانستانی در ایران میشود، نادرست میباشند. انتشار مطالب متعدد با ادبیات «بیگانه هراسی» در میان بعضی شبکه‌های اجتماعی طی ماه‌ها و هفته های گذشته علاوه بر هتاکی و اتهامات کلامی در برخی از موارد، تبدیل به حملات و خشونت فیزیکی نیز علیه مهاجران افغان شده است. در روزهای گذشته چندین ویدئوی ناراحت کننده از آزار و اذیت شهروندان افغانستانی مقیم ایران در شبکه‌های اجتماعی منتشر و حتی حملاتی نیز به منازل افغانستانی‌ها در شهرهای مختلف ایران گزارش شده است.

اینگونه مطالب و افکار از دوسوی مختلف مطرح میشوند: گرایش هائی که سعی در مقصر جلوه دادن مهاجران و پناهندگان به عنوان عامل اصلی مشکلات کشور به ویژه مشکلات اقتصادی میکنند. این گرایش ها میتوانند  به عنوان وابستگان به جمهوری اسلامی تلقی شوند. گرایش دوم  که در میان  بیگانه ستیزان مخالف  جمهوری اسلامی  ریشه دارد، کوشش میکند ورود “بی رویه”  شهروندان افغانستانی  را پروژه ای از سوی رژیم برای سرکوب آزادیخواهان ایران و جایگزین کردن شهروندان ایران قلمداد کند. هر دو گرایش با  هدف های مختلف  به تحریک بیگانه ستیزی درایران دست می یازند. این رویکرد ها در کشوری مثل ایران که از یک استبداد تاریخی رنج می‌برد و فاقد جامعه مدنی فعال و آزاد میباشد، به غایت خطرناک است. خطر در آن جا نهفته است  که بسختی میتوان رفتارهای ضد مهاجران را در جامعه کنترل کرد. با توجه به این مهم که اکثر شهروندان افغانستانی علیرغم سال‌ها سکونت و زندگی در ایران یا حتی با داشتن فرزندانی که در ایران متولد شده اند نیز با مشکلات زیادی برای گرفتن حداقل های حقوق شهروندی مواجه بوده، و در ایران در یک تبعیض سیستماتیک و رسمی و بحران هویتی بسر میبرند. این وضعیت فضا را برای تنش میان این شهروندان و جامعه ایران مستعد میسازد.

ما دو سازمان حقوق بشری در وین معتقدیم که در درجه نخست و در سطح کلان دولت مسئول حل و فصل مشکلات پناهندگان است. ازجانب سازمان ملل و “ان جی او”ها برنامه ها و ساختارهای مختلف و متعددی به منظور ادغام مهاجران با جامعه میزبان پیشنهاد و اجرا شده و دولت ایران هم میتواند از این طرح ها و برنامه ها استفاده کند. ما عدم وجود اراده کافی و سوء مدیریت درسیاست ادغام و انتگراسیون مهاجران افغانستانی، استفاده ابرازی از آن ها، مقصر جلوه دادن آنها در کاستی ها، فقراقتصادی، تورم و بیکاری حاکم بر کشورکه موجب ایجاد تنش در زندگی مسالمت آمیزبین این مهاجران و بخشی از جامعه  شده را در مسئولیت حکومت جمهوری اسلامی دانسته و خواهان اتمام ناکارآمدی ها در این مهم هستیم.

 از سوی دیگر حرکات بیگانه ستیزانه از سوی برخی از گرایش های مخالفین جمهوری اسلامی را که  برای مبارزه با رژیم  از حضور شهروندان افغانستانی در ایران سوء استفاده میکنند، ناقض اعلامیه جهانی حقوق بشر  میدانیم.

ما چنین رفتار و رویکرد ها را علیه شهروندان افغانستانی برضد اصول حقوق بشر و کنوانسیون حقوق پناهندگان دانسته و خواستار مسؤلیت پذیری دولت جمهوری اسلامی میباشیم. دولت ایران به کنوانسیون حقوق پناهندگان یا کنوانسیون ژنو متعهد است و مانند سایر کشورهای عضو سازمان ملل ملزم به رعایت حقوق انسانی پناهندگان می‌باشد.

با درود فراوان

جامعه ی دفاع از حقوق بشر در ایران ـ اتریش
گروه پزشکا”ن و کادر پزشکی ایرانیان مدافع حقوق بشر